ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ;

Ίσως έχετε παρατηρήσει στο παιδί σας μια δυσκολία στο να ακολουθήσει σύνθετες εντολές ή όταν ξεκινάει να κάνει μια δραστηριότητα οι ρυθμοί του να είναι πιο αργοί, με αποτέλεσμα να χρειάζεται περισσότερο χρόνο απ᾽ ότι το συνηθισμένο για να την ολοκληρώσει. Εάν αυτό συμβαίνει γενικά στη καθημερινότητα του και σε περισσότερους χώρους εκτός του σπιτιού, όπως για παράδειγμα είναι το σχολικό πλαίσιο, τότε ίσως το παιδί αντιμετωπίζει πρόβλημα με τη ταχύτητα επεξεργασίας του.

Τι ονομάζεται ταχύτητα επεξεργασίας;

Από το εξωτερικό περιβάλλον λαμβάνουμε πληροφορίες μέσω των αισθητηριακών μας συστημάτων, όπως οπτικές, ακουστικές, κινητικές κλπ.

Ο ρυθμός με τον οποίο λαμβάνουμε αυτές τις πληροφορίες, τις επεξεργάζεται ο εγκέφαλος μας και η ανταπόκριση μας σε αυτές ονομάζεται ταχύτητα επεξεργασίας. Για παράδειγμα μια διαδικασία η οποία για κάποιους είναι αυτόματη και εκτελείται γρήγορα, για κάποιους άλλους χρειάζεται περισσότερος χρόνος και προσπάθεια.

Η δυσκολία της οφείλεται κυρίως σε νευρολογικούς παράγοντες, κάποιες όμως φορές μπορεί να οφείλεται και σε δευτερογενείς όπως για παράδειγμα συναισθηματικές δυσκολίες (άγχος, απογοήτευση, χαμηλή αυτοεκτίμηση κ.α.). Η δυσκολία στη ταχύτητα επεξεργασίας δε συνδέεται με την ύπαρξη χαμηλού νοητικού επιπέδου και δεν πρέπει να συγχέεται με τη ΔΕΠ-Υ ή τις μαθησιακές δυσκολίες.

Σε τι μπορεί να επηρεάσει η ταχύτητα επεξεργασίας ένα παιδί;

Σε ένα παιδί η αργή ταχύτητα επεξεργασἰας τις περισσότερες φορές επηρεάζει τις δεξιότητες εκτελεστικής λειτουργικότητας, δηλαδή τις δεξιότητες σκέψης για τον σχεδιασμό, επίλυσης προβλημάτων, ιεράρχισης, διαφοροποίησης κ.α. Κατά συνέπεια έτσι επηρεάζονται τομείς της αυτοεξυπηρέτησης, το παιχνίδι τους, η μάθηση και υπάρχει δυσκολία στις σχολικές απαιτήσεις.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά σε ένα παιδί με αργή ταχύτητα επεξεργασἰας;

Κάποιες από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί στη καθημερινότητα του είναι:

• Σε δραστηριότητες αυτοεξυπηρέτησης
• Στη συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες
• Στο παιχνίδι του με άλλα παιδιά
• Στην εκτέλεση σύνθετων οδηγιών
• Την ακολουθία ροής μιας συνομιλίας
• Στην οργάνωση του χρόνου του
• Καθυστέρηση στις απαιτήσεις του

Και κάποιες από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί στο σχολικό πλαίσιο είναι:

• Μη ολοκλήρωση των διαγωνισμάτων ή των εργασιὠν μέσα στη τάξη στον καθορισμένο χρόνο
• Στην ανάγνωση
• Στις μαθηματικές πράξεις
• Στην καταγραφή προφορικών σημειώσεων και γραπτών από τον πίνακα ή το βιβλίο
• Στην απάντηση ερωτήσεων σχετικές με το μάθημα
• Στην εκτέλεση γραπτών που απαιτείται λεπτομέρεια και πολύπλοκες σκέψεις

Υπάρχει αντιμετώπιση για την αργή ταχύτητα επεξεργασίας;

Η απάντηση είναι πως η ταχύτητα επεξεργασίας μπορεί να βελτιωθεί σε σημαντικό βαθμό. Αρχικά το παιδί θα περάσει από αξιολόγηση από έναν εργοθεραπευτή (ή λογοθεραπευτή ή ειδικό παιδαγωγό) και στη συνέχεια θα ξεκινήσει η παρέμβαση για την αύξησης της διεγερσιμότητας και ταχύτητας επεξεργασίας μέσω παροχής αισθητηριακών πληροφοριών και τη χρήση μεταγνωστικών στρατηγικών.

Σημαντικό είναι η παρέμβαση να ξεκινήσει όσο γίνεται σε μικρότερη ηλικία. Ο εγκέφαλος διαθέτει πλαστικότητα, η οποία είναι αντιστρόφως ανάλογη της ηλικίας, δηλαδή όσο πιο νωρίς τόσο πιο εύκολα «μαθαίνει». Είναι αποδεδειγμένο ότι η εγκεφαλική πλαστικότητα επιτρέπει τη δημιουργία νέων εγκεφαλικών συνδέσεων και αύξηση των νευρωνικών κυκλωμάτων. Όσο πιο πολύ χρησιμοποιείται ένα νευρικό κύκλωμα, τόσο ισχυρότερο γίνεται. Αυτό ισχύει και για τη ταχύτητα επεξεργασίας. 

Κυριαζή Μαρία, Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια SI, BScOT-Συγγραφέας-OT blogger