ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ
Έχετε αναρωτηθεί γιατί το παιδί σας βάζει συχνά αντικείμενα στο στόμα του; Ή για πιο λόγο είναι επιλεκτικό στη διατροφή του, σε σημείο υποσιτισμού; Με ποιο τρόπο θα μπορούσατε να το βοθήσετε; Πριν αναλύσουμε τα παραπάνω ερωτήματα, ας δούμε αρχικά τι ακριβώς είναι η Στοματική Αισθητηριακή Επεξεργασία.
Τι ονομάζουμε Στοματική Αισθητηριακή Επεξεργασία;
Ο εγκέφαλος μας λαμβάνει ερεθίσματα από το εξωτερικό περιβάλλον μέσω των αισθητήριων συστημάτων του, τα επεξεργάζεται με στόχο την ρύθμιση. Στη στοματική κοιλότητα τα συστήματα που μπορεί κάποιος να λάβει ερεθίσματα είναι αρκετά:
- Απτικό: επιτρέπει την αντίληψη των υφών αλλά και της θερμοκρασίας των τροφίμων
- Ιδιοδεκτικό: δίνονται ιδιοδεκτικά ερεθίσματα στον εγκέφαλο από τις κινήσεις της γνάθου όταν δαγκώνουμε ή όταν μασάμε
- Γευστικὀ: μας επιτρέπει την αντίληψη γεύσεων των τροφών (γλυκό, πικρό, ξινό, αλμυρό κλπ.)
- Οσφρητικό: το οσφρητικὀ συνδέεται άμεσα με το γευστικό σύστημα και μας επιτρέπει την αντίληψη των μυρωδιών που έχει η κάθε τροφή
Έτσι χρειάζεται αισθητηριακή ενοποίηση των ερεθισμάτων που λαμβάνονται στη στοματική κοιλότητα ώστε να υπάρχει οργανωμένη αντίδραση σε αυτά.
Ένας επίσης σημαντικός ρόλος που έχει η σωστή αισθητηριακή επεξεργασία στη στοματική κοιλότητα είναι η καλή στοματοπροσωπική οργάνωση, τόσο για τον έλεγχο του σάλιου, τις στοματοπροσωπικές κινήσεις για λειτουργική μάσηση, κατάποση και πόση, αλλά και την παραγωγή ήχων για καθαρή ομιλία.
Τι προβλήματα προκύπτουν από τη διαταραχή Στοματικής Αισθητηριακής Επεξεργασίας;
Σε ένα παιδί με διαταραχή της στοματικής αισθητηριακής επεξεργασίας προκύπτουν δυσκολίες τόσο στο κομμάτι της ρύθμισης, όσο και στο κομμάτι της πράξης.
Σχετικά με τη ρύθμιση, μπορεί να παρουσιάσει υπερευαισθησία ή υποευαισθησία και έντονη αναζήτηση στοματικών ερεθισμάτων:
α. Στην υπερευαισθησία υπάρχει αυξημένη αισθητηριακή εγγραφή και αυξημένη ευαισθησία στα στοματικά ερεθίσματα (μικρή ποσότητα ερεθίσματος προκαλεί έντονη αντίδραση) με αποτέλεσμα την αποφυγή του παιδιού σε αυτά. Έτσι υπάρχει δυσκολία στη δοκιμή νέων τροφών ή αποφυγή αυτών (επιλεκτική σίτιση), άρνηση χρήσης πιρουνιού ή κουταλιού, αποφυγή βουρτσίσματος δοντιών και οδοντιατρικών εργασιών κλπ. Η αμυντικὀτητα στις στοματικές αισθητηριακές εμπειρίες μπορεί να συνοδεύεται απὀ έντονο άγχος και ακραίες συναισθηματικές αντιδράσεις.
Δείτε επίσης: Επιλεκτική σίτιση στα παιδιά
β. Στην υποευαισθησία υπάρχει χαμηλή εγγραφή στο αισθητηριακό ερέθισμα που εισέρχεται, με απότέλεσμα να χρειάζεται μεγαλύτερη αισθητηριακή εισροή ώστε να δώσει το παιδί προσοχή ή να οργανωθεί. Διαταραχή της ρύθμισης με υποευαισθησία του παιδιού στη στοματικἠ κοιλὀτητα δεν αντιλαμβάνεαι όπως πρέπει τις υφές ή τη σωστή θερμοκρασία των τροφίμων. Υπάρχει κίνδυνος εγκαύματος αν καταναλώσει τροφή σε υψηλή θερμοκρασία, δυσκολία να ξεχωρίσει τις γεύσεις, δαγκώνει αντικείμενα που δεν είναι βρώσιμα (ρούχα, παιχνίδια κλπ.) ή ακόμα και άλλα άτομα, παράγει ήχους με το στόμα του κ.α.
γ. Στην έντονη αναζήτηση υπάρχει και εδώ χαμηλή αισθητηριακή εγγραφή και το παιδί αναζητά στοματικά ερεθίσματα βάζοντας συνεχώς αντικείμενα στο στόμα ή την ώρα του φαγητού να γεμίζει το στόμα του με παραπάνω φαγητό.
Σχετικά με τη πράξη, μπορεί η διαταραχή να επηρεάσει τον στοματικό κινητικό σχεδιασμό (στοματοδυσπραξία), καθώς και τη παραγωγή ήχου και ομιλίας.
Συζητήστε με τον εργοθεραπευτή του παιδιού σας, ο οποίος θα σας συμβουλέψει και θα σας καθοδηγήσει βάση των αναγκών του για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα με τη κατάλληλη παρέμβαση.
Κυριαζή Μαρία, Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια SI, BScOT-Συγγραφέας-OT blogger www.ergotherapeiakids.com
Δείτε επίσης:
11 Αισθητηριακές στρατηγικές για εφήβους και μεγαλύτερα παιδιά
Δείτε επίσης:
Δυσγραφία: Τι είναι και πως αντιμετωπίζεται
